Khi dịch cúm mùa xảy ra vào những tháng cuối năm 2019 hiện tượng nhiều người tìm mua tamiflu đã khiến thuốc trở nên khan hiếm. Những ngày gần đây, trước đại dịch Covid-19, thì một lần nữa, loại thuốc này lại được nhiều người quan tâm.
Thậm chí nhiều người còn tìm mua sẵn, để tích trữ trong nhà. Tuy nhiên việc lạm dụng tamiflu cũng sẽ dẫn đến hiện tượng giảm nhạy cảm hay đề kháng của virus cúm với các thuốc ức chế neuraminidase, điều này khiến các đại dịch cúm có thể sẽ ngày càng trở nên nguy hiểm hơn đối với con người.
Tamiflu là thuốc gì ?
Tamiflu là tên thương hiệu của một loại thuốc chống virus gọi là oseltamivir, được FDA cấp phép lưu hành. Oseltamivir là các chất ức chế neuramiridase, tác động theo cơ chế ngăn chặn không cho virus cúm sao chép trưởng thành và phóng thích ra khỏi tế bào. Các thuốc này có tác dụng điều trị trong cả cúm A và cúm B. Thuốc có tác dụng điều trị và dự phòng cúm ở những người đã tiếp xúc với người bệnh mà chưa có triệu chứng. Thuốc có thể giúp rút ngắn thời gian mắc cúm khoảng 1 ngày, giảm tỉ lệ mắc cúm trong điều trị dự phòng cúm mùa. Tuy nhiên, tác dụng của thuốc chỉ được phát huy khi sử dụng sớm, trong vòng 48 giờ kể từ khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên. Nếu sử dụng muộn, thuốc không những không có hiệu quả điều trị mà còn làm gia tăng sự kháng thuốc.
Việc sử dụng tamiflu để điều trị cúm cho đến nay cũng vẫn còn gây nhiều tranh cãi. Một đánh giá năm 2014 về dữ liệu thử nghiệm có sẵn đã kết luận rằng oseltamivir không làm giảm số người nhập viện do cúm hoặc những người gặp phải các biến chứng. Các tác dụng phụ của việc dùng thuốc có thể bao gồm nôn mửa, tiêu chảy, đau đầu, mất ngủ và co giật... Các chuyên gia y tế cũng cảnh báo, lạm dụng thuốc tamiflu sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe, đặc biệt khiến tình trạng kháng thuốc ngày càng gia tăng.
Tamiflu không có tác dụng điều trị virus Corona chủng mới Covid-19.
Tamiflu có được sử dụng để điều trị nCov?
Theo Quyết định 125-BYT của Bộ Y tế về hướng dẫn chẩn đoán và điều trị nCoV, hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu virus Corona. Các thuốc hiện nay chỉ dùng để hỗ trợ điều trị triệu chứng bệnh do virus Corona gây ra như: ho, sốt, rối loạn điện giải, viêm phổi, suy thận. Các thuốc dùng cơ bản là thuốc giảm ho, giảm sốt, dịch bù rối loạn điện giải, kháng sinh, chống viêm... Phác đồ điều trị viêm phổi cấp do virus Corona của Bộ Y tế cũng đã phân rõ 5 loại biến chứng hay gặp, tương ứng với từng phác đồ: viêm phổi nhẹ; viêm phổi nặng; hội chứng nguy kịch hô hấp cấp tính; nhiễm trùng huyết; sốc nhiễm trùng. Các trường hợp này sẽ được điều trị thuốc kháng sinh tùy theo mức độ. Điều này có nghĩa, thuốc tamiflu không có tác dụng trong việc điều trị bệnh viêm đường hô hấp cấp do nCov gây ra. Thuốc không có tác dụng tiêu diệt virus Corona.
Hơn nữa, theo khuyến cáo của nhà sản xuất đã được Bộ Y tế phê duyệt, việc sử dụng tamiflu để phòng ngừa cúm cần được xác định cụ thể với từng trường hợp dựa vào tình huống và yêu cầu; dựa trên những thông tin về đặc tính của virus cúm lưu hành, về các mẫu nhạy cảm thuốc cúm cho mỗi mùa. Tính nhạy cảm của các chủng virus cúm với olsetamivir đã được chứng minh là thay đổi rất nhiều, do đó người kê đơn nên cập nhật các thông tin mới nhất trên các mẫu nhạy cảm của virus cúm trước khi quyết định có nên sử dụng tamiflu hay không. Trong báo cáo sau lưu hành, nhà sản xuất cũng lưu ý đã phát hiện trường hợp sốc phản vệ và phản ứng da nghiêm trọng bao gồm hoại tử thương bì nhiễm độc và phát ban đa hình thái khi dùng tamiflu.
Hiện thuốc chỉ được phép dùng theo đơn của bác sĩ. Việc dùng tamiflu sai mục đích sẽ không đem lại tác dụng, điều này đã từng xảy ra với dịch cúm mùa những tháng cuối năm 2019, khi người dân đổ xô đi mua thuốc. Và cũng tương tự như với kháng sinh, việc lạm dụng tamiflu cũng sẽ dẫn đến hiện tượng kháng thuốc đang là vấn đề nan giải của y tế toàn cầu.
Nguồn: Theo Báo Sức khỏe & đời sống